KHÁM PHÁ CÁNH ĐỒNG VÀNG BỒNG MIÊU

Du khách háo hức với những mẫu quặng chứa vàng 

ở mỏ Bồng Miêu Ảnh: HC

Dấu xưa trên “Cánh đồng vàng”

Con đường đến mỏ vàng Bồng Miêu như dải lụa mềm, vắt theo sườn đồi, dọc hồ Phú Ninh. Công ty Khai thác Vàng Bông Miêu đón đoàn du khách với vài mẫu quặng thăm dò tại mỏ; một sản phẩm lưu niệm “độc đáo” của riêng công ty - chiếc hộp gỗ chứa quặng và logo mỏ, kèm theo vài lời vắn tắt: “Mỏ vàng Bông Miêu từng được người Chăm phát hiện và khai thác từ hơn nghìn năm trước!”.

Mỏ vàng này nằm ở xã Tam Lãnh, huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam, cách trung tâm thị xã Tam Kỳ 35km về hướng Tây Nam. Từ 1.000 năm trước, các vương triều Chămpa đã phát hiện ra nơi đây và khai thác. Sau một thời gian dài gián đoạn, đến thế kỷ 14, Bồng Miêu được khai thác trở lại, sang thế kỷ 15 dưới thời các chúa Nguyễn nơi đây phát triển khá hưng thịnh. Đến thời Pháp thuộc thì nơi đây được khai thác một cách quy mô và cho ra sản lượng lớn. Thời kỳ này, mỏ vàng Bồng Miêu không chỉ nổi tiếng trong nước mà vang rộng trên khắp thế giới về sản lượng vàng.

Để việc khai thác tiến hành thuận lợi, từ năm 1890 đến năm 1895, người Pháp đã mở tuyến đường Tam Kỳ - Bồng Miêu và thành lập Công ty vàng Bông Miêu. Theo tài liệu lịch sử, tính đến năm 1939, người Pháp đã khai thác được 2.283kg vàng tại đây.Tuy nhiên, phải đợi đến ngày 6/4/2006, nơi đây mới chính thức trở thành mỏ vàng đầu tiên ở VN hoạt động sản xuất với quy mô công nghiệp.

Du khách đến với mỏ vàng Bồng Miêu Ảnh: HC

Băng qua cánh đồng đầy quặng và những căn nhà cũ nát, ông Nguyễn Ngọc Quỳnh, Phó Tổng Giám đốc Công ty Vàng Bông Miêu loan báo: “Chúng ta đang đi trên đống vàng. Đâu đâu cũng là vàng. Bồng Miêu theo tiếng Chăm còn có nghĩa là cánh đồng vàng mà!”.

Hàng chục đôi mắt bất chợt nhìn dưới chân mình, sững sờ, ngơ ngác. Trên “cánh đồng vàng” vẫn còn lại những khu nhà “Thùng” (người dân trong vùng gọi như vậy vì trông giống… cái thùng!) tuy thời gian và chiến tranh đã làm cho không còn nguyên vẹn song vẫn khá kiên cố, trạm phát điện hư hỏng và khu đất xưa kia có văn phòng của khu mỏ cũ…

Du khách được vào thăm đường hầm, nơi những người thợ mỏ khai thác quặng. Ở đây có 40 đường hầm dài khoảng 18km do người Pháp dựng nên. Khách được trò chuyện, chụp ảnh cùng công nhân làm vàng. Sau đó, 10 người một tốp được trang bị ủng, đèn pin… dưới sự hướng dẫn của bảo vệ mỏ, tham quan lò 7 Adit dài 18km, thăm thẳm và ẩm ướt. Cảm giác tò mò xen lẫn hồi hộp khi chui vào đường hầm thật thú vị. Đây là một trong 40 lò của mỏ Hố Gần mà người Pháp khai thác bằng phương pháp hầm lò, chống bằng những cây gỗ.

Những dấu tích của mỏ vàng Bồng Miêu từ thời Pháp thuộc Ảnh: HC

Ra khỏi hầm, du khách tiếp tục được đến thăm khu nhà máy sản xuất, nơi cho ra sản phẩm vàng. Ngoài đường hầm, có lẽ đây là nơi được du khách quan tâm nhất. Tại đây, hướng dẫn viên sẽ đưa mọi người đi thăm một số điểm nhất định.

Riêng cảnh khâu trực tiếp sản xuất vàng thì không được xem vì công ty phải đảm bảo một số quy định về an ninh cũng như bí mật nghề nghiệp. Phó TGĐ Nguyễn Ngọc Quỳnh an ủi, du khách không nên thất vọng về điều này, vì ất cả các mỏ vàng trên thế giới đều có chung những quy định dành cho những khu "bất khả xâm phạm"…

Viễn cảnh ngành công nghiệp khai thác vàng VN

Bồng Miêu hiện là nhà máy khai thác vàng (NMKTV) hiện đại và lớn nhất nước. Hoạt động sản xuất của nhà máy thực hiện theo quy trình kép kín. Quặng lấy được sẽ xay nhuyễn, 90% đưa ra ngoài mà không có hại đến môi trường. Còn lại 10% tinh quặng chuyển sang địa phân, phần vàng được nung chảy cho vào khuôn.

Quang cảnh khu mỏ Bồng Miêu nhìn từ nhà "Thùng" 

Ảnh: HC

Hiện nhà máy tinh luyện đạt công suất 500 tấn quặng mỗi ngày. Trong năm đầu, Công ty dự kiến khai thác 600kg vàng, số lượng này sẽ được nâng lên 1.500kg vào các năm kế tiếp. Chất lượng vàng ở đây mới đạt độ tuổi là 9, nếu muốn đạt được 9,999 phải đưa sang Thụy Sỹ tinh luyện.

Sau khi liên doanh với Công ty Phát triển khoáng sản (MEDICO), Công ty cổ phần Kỹ nghệ khoáng sản Quảng Nam (MINCO) xây dựng NMKTV Bông Miêu đưa vào hoạt động tháng 4/2006, Olympus Pacific Minerals Inc. (Canada) vừa thành lập tiếp Công ty Khai thác vàng Phước Sơn. Công ty này đầu tư 30 triệu USD xây dựng NMKTV Phước Sơn ở khu mỏ Dăksa (xã Phước Đức, huyện Phước Sơn), dự kiến đi vào hoạt động cuối năm 2007 hoặc đầu năm 2008.

Khi chúng tôi đến, quang cảnh ở công trường Dăksa đang diễn ra khá sôi động. Công ty cổ phần Xây dựng giao thông Quảng Nam đang gấp rút hoàn thiện các hạng mục cuối cùng cho con đường dài 8km từ cầu Dăksa đến khu mỏ Bãi Đất (kinh phí 1,3 triệu USD) để chuyển thiết bị, vật tư cho việc xây dựng NMKTV Phước Sơn. Còn ở khu mỏ Dăksa, các công nhân của CTKTV Phước Sơn đang mở đường hầm chuẩn bị khai thác quặng.

Đường vào hầm khai thác quặng vàng ở Bồng Miêu

 Ảnh: HC

Theo ông Charlet Barclay, Tổng Giám đốc Công ty khai thác vàng Phước Sơn (cũng là Tổng Giám đốc Công ty khai thác vàng Bồng Miêu), mỏ vàng Phước Sơn có trữ lượng được bảo vệ theo luận chứng là 7,2 tấn. Thời gian hoạt động của NMKTV Phước Sơn vào khoảng 70 - 80 năm (tương đương thời gian hoạt động của mỏ vàng Bồng Miêu). Quy mô khai thác ban đầu ở mỏ Phước Sơn tương đương giai đoạn đầu ở Bồng Miêu, công suất khoảng 180.000 tấn quặng/năm, số công nhân dự kiến 300 - 400 người.

Ông Charlet Barlay cũng cho biết, hàm lượng vàng ở mỏ Hố Gần của Bồng Miêu là 3,85gram/tấn quặng, trong khi hàm lượng vàng ở Phước Sơn cao hơn gấp 5 lần. Tuy nhiên, ở Bồng Miêu chỉ có khu mỏ Hố Kẽm khai thác hầm lò, các khu mỏ khác đều khai thác lộ thiên; trong khi ở Phước Sơn chỉ toàn khai thác hầm lò bằng phương tiện cơ giới nên chi phí sẽ cao.

Những diễn biến mới ở mỏ vàng Phước Sơn đã gây sự chú ý của nhiều người về thắng lợi của Olympus Pacific Minerals Inc. Nhưng trên thực tế, nhà đầu tư này cùng các đối tác liên doanh đã trải nhiều gian nan, vất vả trong thăm dò, phát hiện và cả việc "khai sinh" Công ty khai thác vàng Phước Sơn. Ngoài những khó khăn, tốn kém cho việc thăm dò ở vùng rừng núi vốn có điều kiện thời tiết khắc nghiệt này là tình trạng làm vàng trái phép tồn tại ở đây quá lâu đã khiến cho nhận thức của nhiều người về hoạt động thăm dò khai thác trở nên sai lệch.

Khu vực tuyển quặng ở Nhà máy khai thác vàng Bông Miêu Ảnh: HC

Nhưng đáng nói nhất, theo ông Barclay là có quá nhiều luật lệ, thủ tục cũng như những quy định trong việc xin cấp phép thăm dò, khai thác khiến tốn kém quá nhiều thời gian, gây khó khăn, bất lợi không ít cho liên doanh này. "Phải chờ đến gần ba năm từ khi được cấp giấy phép đầu tư thăm dò, chúng tôi mới có giấy phép khai thác. Hy vọng sắp tới tình trạng này sẽ được chuyển biến tốt hơn..." - Ông nói.

Chưa dừng lại với hai dự án khai thác vàng Bồng Miêu và Phước Sơn, Olympus Pacific Minerals Inc. đang tiếp tục công cuộc thăm dò để phát hiện các khu mỏ vàng mới trong vùng. Ông Barclay nhấn mạnh: "Hai mỏ vàng này chỉ mới là phần nhỏ trong "cánh đồng vàng" của VN kéo dài từ Bắc xuống Nam chưa được thăm dò đầy đủ.

Hoàn toàn có thể nghĩ đến viễn cảnh một ngành công nghiệp khai thác vàng rộn ràng, sôi nổi ở VN. Và chính vì vậy mà Olympus Pacific Minerals Inc đề ra mục tiêu trong 10 năm đến VN sẽ trở thành trụ sở chính của công ty; và đến cuối năm 2009, bộ phận thăm dò sẽ phải đưa các khu mỏ Hố Ráy, Thác Trắng của Bồng Miêu vào sản xuất và phát hiện thêm ít nhất 2 khu mỏ vàng mới!”.

Hải Châu

Việt Báo (Theo_VietNamNet)

Nguồn : Việt Báo

http://vietbao.vn/Xa-hoi/Kham-pha-canh-dong-vang-Bong-Mieu/20664747/157/